Công nghệ blockchain đã được chú ý đến trong nhiều năm gần đây khi thị trường crypto trải qua làn sóng tăng giá và hàng chục nghìn dự án được phát triển với mục đích phục vụ cho nhu cầu của người dùng.
Một trong các lĩnh vực được ứng dụng công nghệ blockchain nhiều nhất phải kể đến đó là game hay mọi người còn gọi với những cái tên như: Game NFT, GameFi, Game Blockchain, Web3 Games,…
Lĩnh vực blockchain game đang có tốc độ phát triển nhanh chóng vì khả năng thu hút người dùng và tiềm năng lợi nhuận lớn. Trong suốt thời gian 2021 khi tựa game Axie Infinity làm khuấy động thị trường bởi tính năng play-to-earn của tựa game, nhiều câu hỏi đặt ra liệu ngoài Axie Infinity thì còn tựa game nào khác trên thị trường đáp ứng được nhu cầu người chơi nữa không?
11 tên tuổi lớn trong web3 gaming
Quá trình phát triển của các dự án web3 gaming không mấy dễ dàng và đang trong giai đoạn chứng minh mô hình kinh tế trong các trò chơi với mọi người.
Khu vực châu Á được xem là công xưởng sản xuất ra các dự án web3 gaming của thế giới bởi phần lớn các công ty tại các nước như: Việt Nam, Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc,… đều đang xây dựng blockchain gaming và rót nhiều tiền để nổ lực phục vụ cho người dùng.
Các công ty game truyền thống cũng đã chú ý đến web3 gaming, trong 2021 nhiều tên tuổi lớn đã thành lập quỹ đầu tư và tham gia thị trường này.
Animoca Brands
Khi nói đến game blockchain hầu hết mọi người đều nhắc đến công ty Animoca Brands bởi họ được xem là công ty đầu tư rất nhiều tiền vào thị trường game blockchain trong suốt 2021 đến 2023 hiện tại.
Animoca Brands sở hữu rất nhiều công ty con bao gồm các công ty về game blockchain lẫn các studio làm game nổi tiếng như: The Sandbox, Blowfish Studios, Quidd, GAMEE, nWay, Pixowl, Forj, Lympo, Animoca Brands Japan, Grease Monkey Games, Eden Games, Darewise Entertainment, Notre Game, TinyTap, Be Media, PIXELYNX, and WePlay Media.
Trong 2023 Animoca Brands được xếp hạng là công ty có mức tăng trưởng cao nhất tại ASIA theo tờ Financial Times. Hầu hết danh mục đầu tư của Animoca Brands chỉ bao gồm các dự án về game blockchain, NFT và một số loại digital assets khác - điều này thể hiện họ là một tổ chức tập trung rất lớn vào thị trường này.
Được xem là biểu tượng và có sức ảnh hưởng bậc nhất trong thị trường crypto vào năm 2022 với hơn 340 thương vụ đầu tư vào game blockchain, Animoca Brands và Yat Siu - Chairman of Animoca Brands đã có tác động rất lớn đến ngành công nghiệp này, có thể nói là người đem lại cảm hứng cho rất nhiều công ty nối tiếp bắt đầu tiến vào không gian web3.
Sky Mavis
Sky Mavis là công ty công nghệ quốc tế về blockchain và game studio, được thành lập vào năm 2018. Thành công vang dội bởi Axie Infinity - một trong những hệ sinh thái trò chơi NFT lớn nhất, nằm trong top đầu của bảng xếp hạng game blockchain quốc tế. Tuy nhiên việc dự án đã có dấu hiệu đi xuống do nhiều yếu tố tác động bao gồm cả vụ hack hơn $625M và sự giảm nhiệt của thị trường crypto đã làm nhiều người đặt ra câu hỏi liệu Sky Mavis có tiếp tục phát triển nữa hay không?
Sky Mavis đã tự phát triển Ronin - một sidechain dành cho game blockchain và đã công bố các dự án game mới trên Ronin vào đầu 2023.
Sự thay đổi và phát triển của Sky Mavis vẫn được ủng hộ bởi phần lớn cộng đồng và các quỹ đầu tư sau khi đã kêu gọi được hơn $150M sau vụ hack, một phần đền bù và phần còn lại để phát triển hệ sinh thái game của họ.
Với nguồn tài chính dồi dào sau sự thành công của Axie Infinity và qua các vòng gọi vốn với mức định giá 3 tỷ $, Sky Mavis được xem là một trong các công ty dẫn đầu trong lĩnh vực web3 gaming hiện nay có tốc độ phát triển nhanh và có nhiều kinh nghiệm bậc nhất.
Gala Games
Gala Games là một nền tảng game và NFT với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái các trò chơi trên blockchain hoạt động trên Ethereum & Binance Chain. Người chơi có thể tham gia các dự án game NFT trên nền tảng Gala để thỏa mãn niềm đam mê với game đồng thời kiếm được phần thưởng là những token $GALA và các NFTs.
Bạn có thể hình dung Gala Games tương tự như nền tảng chơi game nổi tiếng Steam. Giống như Steam, Gala có rất nhiều trò chơi để người dùng chọn và chơi. Tuy nhiên, tất cả các trò chơi trong hệ sinh thái Gala đều chơi miễn phí 100% và game thủ có thể truy cập chúng thông qua ứng dụng phi tập trung (DApp)
Hiện tại có hơn 14+ dự án game trên nền tảng Gala thuộc nhiều thể loại như: Battle Royale, Tower Defense, PvP Brawler, Match-Three, Survival MMORPG, Simulation, Fantasy RPG, Survival FPS,… và vào đầu quý 1/2023 đội ngũ phát triển của Gala đã tiết lộ họ đang có 51 dự án game trong portfolio của họ đang được phát triển.
Song bên cạnh đó tham vọng của đội ngũ Gala không chỉ dừng ở đó, họ đã tiếp tục phát triển sang các lĩnh vực như film, music bằng việc áp dụng công nghệ blockchain và NFT cho các sản phẩm trên nền tảng Gala.
Gala không còn đơn thuần là một dự án hoạt động trên các blockchain khác, đội ngũ phát triển đã xây dựng blockchain riêng và hoạt động gần 1 năm qua, cơ chế và thay đổi này nhằm giảm phát lượng $GALA và thúc đẩy các hoạt động giao dịch của người chơi.
Gala cũng đã tự thành lập quỹ $100M để tập trung vào game blockchain từ rất sớm, có thể thấy họ có đầy đủ tài chính để phát triển đường dài mà không gặp phải trở ngại nào so với phần lớn các dự án khác trong giai đoạn này.
Immutable X
Immutable X là dự án về layer-2 của Ethereum dành cho các dự án về game blockchain đã huy động gần $290M trong suốt 2019-2022.
Hiện tại Immutable X được xem là nơi quy tụ nhiều dự án game blockchain nhất so với các đối thủ khác như Polygon, AVAX, Aptos, Solana. Đội ngũ của Immutable X thường đi săn các studio về game ở các blockchain khác để deployed lên Immutable X tuy nhiên thời gian đầu có vẻ chất lượng các dự án vẫn chưa được chọn lọc và có khá nhiều dự án tạp nham.
Điểm sáng của Immutable X hiện nay đã hỗ trợ AAA game Illuvium, God Unchained và Ember Sword. Trong báo cáo của 2022 Immutable X đã báo lỗ do khoảng tiền trả cho nhân sự và kết quả thu về không như kỳ vọng, họ vừa thông báo giảm bớt hơn 10% lượng nhân sự và đặt kỳ vọng 2023 sẽ là điểm sáng của lĩnh vực web3 gaming.
Immutable X giúp các giao dịch trong game có phí gas cực rẻ đồng thời tối ưu mọi thứ tốt nhất dành cho game. Việc chỉ tập trung vào mỗi game đã cho thấy sự quyết tâm và niềm tin tuyệt đối của dự án này trong việc phát triển giải pháp cho các dự án game blockchain, tuy nhiên đây vẫn là một ván bài cược bởi vì ngoài Immutable X vẫn còn rất nhiều đối thủ khác bên ngoài và cho tới hiện tại khối lượng giao dịch NFT của các tựa game trên Immutable X vẫn rất mờ nhạt, nói đúng hơn là volume giao dịch không đáng kể.
Con bài chủ lực của Immutable X hiện tại chính là tựa game Illuvium chứ không phải God Unchained (mặc dù dự án dạng card game này được phát triển từ 2018 bởi Riot nhưng thể loại game này có vẻ đạt tới giới hạn và khó phát triển để thu hút user hơn.)
Illuvium - một dự án game với đồ họa cực đẹp, từng bán Land NFT và thu về số tiền hơn $72M, số tiền này đã giúp dự án có đủ tiềm lực tài chính phát triển đường dài trong bối cảnh thị trường đi xuống hiện nay.
Polygon Gaming
Giám đốc điều hành của Polygon Gaming vào đầu năm 2023 đã phát biểu tin rằng 2023 là năm của blockchain gaming và Polygon cũng đã thành lập quỹ $100M để hỗ trợ các dự án game phát triển trên hệ sinh thái Polygon.
Điểm đáng chú ý là Polygon không tập trung vào xây dựng game mà chỉ hỗ trợ các công ty phát triển và hy vọng nhiều công ty khác cũng lựa chọn Polygon với các hỗ trợ tốt hơn so với các nền tảng hiện tại.
Polygon với phí giao dịch rẻ, tốc độ nhanh và có hàng triệu user được xem là điểm nhấn của các dự án game tuy nhiên một điểm trừ đó chính là vào những thời điểm mọi người thực hiện nhiều giao dịch vẫn còn dẫn đến tình trạng nghẽn và fee gas có dấu hiệu tăng, đội ngũ Polygon cũng đang cố gắng khắc phục điều này và vừa qua một dự án đã quyết định rời Polygon sang Arbitrum về điều này. Tuy vậy, hiện tại số lượng game trên Polygon cũng rất nhiều, trong đầu quý 1/2023 đã có hơn 30 dự án và sự hợp tác với các bên như NFT marketplace Magic Eden.
Netmarble
Netmarble Corporation được thành lập tại Hàn Quốc vào năm 2000 là nhà phát triển và phân phối game hàng đầu. Hãng có nhiều game di động mang tính sáng tạo cao bao gồm Seven Knights 2, Ni no Kuni: Cross Worlds, MARVEL Future Revolution, Lineage 2: Revolution, Blade & Soul Revolution, MARVEL Future Fight…
Tại Hàn Quốc, Netmarble được xem là gã khổng lồ trong ngành game, trong quý 1 của 2021 họ có doanh thu đạt 501 triệu $ và họ có kế hoạch phát triển game blockchain từ đầu 2022 đến nay. Tại các quốc gia khác Netmarble cũng có vị trí thống trị rất lớn trong mảng game, việc tham gia thị trường game blockchain nhanh chóng đã thể hiện khả năng cạnh tranh và tham vọng không muốn bỏ qua bất kỳ cơ hội nào phát triển ngành công nghiệp game.
Một số tựa game như Ni no Kuni: Cross Worlds hay Golden Bros đã đem lại nguồn doanh thu rất lớn cho Netmarble trong các năm vừa qua.
Wemade
WeMade là công ty phát triển game thành lập từ những năm 2000 đồng thời là công ty đứng sau tựa game Legend of Mir.
Vào 2021 họ đã bắt đầu tham gia vào thị trường game blockchain, gọi vốn thành công 46 triệu USD từ nhánh đầu tư M2 của Microsoft và các công ty Hàn Quốc Shinhan Asset Management và Kiwoom Securities.
Cùng thời điểm đó WeMade đã cho ra mắt Mir 4 là một trò chơi dựa trên blockchain cho phép người chơi kiếm tiền điện tử và giao dịch các NFT, chỉ mới vài tháng phát hành tựa game đã có mặt trên 170 quốc gia bằng 12 ngôn ngữ nhận được hơn 1 triệu lượt tải xuống từ cửa hàng Play của Google.
Hoạt động kinh doanh blockchain của Wemade được ra mắt vào năm 2018. Cho đến nay, nhà phát triển trò chơi đã có tiền điện tử của riêng mình gọi là Wemix và nền tảng đấu giá NFT. Tháng 7, WeMade đã đầu tư 80 tỷ won (khoảng 70 triệu USD) vào Vidente, cổ đông lớn nhất duy nhất của sàn giao dịch bitcoin Bithumb có trụ sở tại Seoul.
Bluestacks
Bluestacks là một trình giả lập Android được thiết kế để giúp bạn chạy các ứng dụng điện thoại Android trên máy tính. Phần mềm này được ra mắt vào năm 2011 và hiện nay có khoảng gần 500 triệu người sử dụng trên khắp thế giới.
Mới đây Bluestack đã đưa danh mục “web3 games” vào giao diện để mọi người có thể tìm kiếm các tựa game web3 nhanh chóng hơn. Đồng thời cung cấp các hướng dẫn để người chơi có thể tạo ví và kết nối với các tựa game này.
Sự cập nhật mới này của Bluestack sẽ giúp mọi người dễ dàng tiếp cận đến web3 games hơn trong tương lai.
Nexon
Nexon là một trong những công ty trò chơi lớn nhất thế giới và được biết đến nhiều nhất với tư cách là nhà phát hành đằng sau nhượng quyền trò chơi MapleStory và Dungeon Fighter. Hiện nay, Nexon tiếp tục dẫn đầu ngành công nghiệp trò chơi với hơn 80 trò chơi trực tiếp được vận hành trên cả thiết bị di động và máy tính cá nhân (PC) tại hơn 190 quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới.
Được xem là gã khổng lồ trong ngành công nghiệp game, Nexon cũng đã chú ý và đầu tư vào web3 gaming. Gần đây nhất Nexon công bố đầu tư vào CCP Games (nhà phát triển tựa game EVE Online) với tổng vốn đầu tư lên tới $40M, con số này bao gồm các quỹ khác như: Hashed, Makers Fund, Bitcraft, và Kingsway Capital.
Oasys – blockchain được tối ưu hóa cho game vừa mới thông báo rằng Nexon sẽ trở thành đơn vị xác thực nút (node validator) mới nhất trong mạng của Oasys.
Cùng với các tập đoàn công nghệ và viễn thông Nhật Bản KDDI và SoftBank, Nexon trở thành công ty thứ ba trong số 4 công ty xác thực mới được công bố là công ty xác thực Oasys trong năm nay và sẽ cam kết hỗ trợ ổn định và phát triển hệ sinh thái Oasys.
Epic Games
Epic Games nổi tiếng là nhà phát triển của Unreal Engine, một công cụ lập trình trò chơi điện tử và đồ họa kỹ xảo, cùng nhiều tựa game đình đám như như Fortnite, Gears of War và Infinity Blade. Năm 2014, nền tảng Unreal Engine của Epic được Kỷ lục Guinness thế giới đặt tên là "công cụ trò chơi điện tử thành công nhất".
Vào 2022 Epic Games đã thành lập quỹ đầu tư 2000$ tỷ để đầu tư vào game blockchain và Blankos Block Party được xem là dự án game blockchain đầu tiên được Epic Games hỗ trợ.
Mới đây vào quý 1/2023 Epic Games tiết lộ rằng sẽ có khoảng 20 tựa game blockchain sắp xuất hiện trên Epic Store. Phần lớn các tựa game được Epic Games listing đều được đánh giá rất cao về gameplay lẫn độ an toàn đối với người chơi.
Sự hoạt động trong mảng web3 gaming của Epic Games thường sẽ gián tiếp thông qua các công ty hoặc các quỹ đầu tư khác thay vì trực tiếp xây dựng các game. Mặc dù Epic Games đã đề cập các công ty họ đầu tư có nhiều game blockchain nhưng thông tin vẫn không được tiết lộ nhiều trong thời điểm này.
Square Enix
Square Enix là tập đoàn giải trí của Nhật Bản với hơn 3 tỷ USD tài sản họ đang quản lý, nổi tiếng với những loạt trò chơi nhập vai như Final Fantasy, Dragon Quest, Kingdom Hearts, và nhiều loạt tác phẩm khác.
Square Enix đã bán chi nhánh tại Western của mình và tất cả các quyền sở hữu trí tuệ liên quan cho tập đoàn Embracer với giá $300M để tập trung vào các trò chơi blockchain.
Chủ tịch Square Enix - Yosuke Matsuda đề cập rằng tập đoàn Square Enix đang phát triển một số trò chơi blockchain và Symbiogenesis là dự án game NFT đầu tiên được giới thiệu vào tháng 11/2022.
Mặc dù nhận nhiều phản ứng trái chiều từ cộng đồng game thủ truyền thống khi Square Enix tập trung vào game blockchain nhưng định hướng của công ty vẫn không bị thay đổi, họ tin vào tương lai của game blockchain và cam kết sẽ thúc đẩy chuyển đổi web3 gaming nhiều hơn nữa. Những biến động của thị trường trong 2022 sẽ thúc đẩy mọi người tập trung hơn vào web3 gaming.
Tương lai của web3 gaming liệu có phát triển như kỳ vọng?
Sau hàng loạt sự biến động mạnh mẽ của thị trường crypto rất nhiều dự án đã có dấu hiệu đi xuống, song đây là một điều tất yếu của thị trường chứ không phải đề cập riêng một dự án nào khác. Mặc dù thị trường đi xuống từ đầu 2022 đến nay nhưng đã có hơn 10 tỷ $ được đầu tư dành cho lĩnh vực blockchain game - điều này cho thấy mọi người tin vào tiềm năng của lĩnh vực này và nhu cầu thị trường rất lớn.
Mặc dù được đánh giá là một lĩnh vực mới tiềm năng nhưng mọi thứ đang trong giai đoạn bắt đầu cần thêm thời gian để chứng minh.
Những AAA web3 game với mức đầu tư lớn, đồ họa đẹp được kỳ vọng là những dự án dẫn đầu thị trường để đưa người dùng quay trở lại, tuy nhiên thời gian phát triển các dự án này ít nhất cũng cần 2-3 năm. Sự phát triển các dự án game blockchain có phần khác biệt hơn so với game truyền thống chính vì vậy người dùng bắt buộc phải chờ đợi cho tới khi dự án đã thực sự sẵn sàn ra mắt với người dùng.
Nhìn về thực tế, blockchain gaming đã có các bước phát triển được xem là “thần tốc” so với một số ngành khác trong 2021-2023. Tương lai của web3 gaming chắc chắn sẽ bùng nổ hơn nhưng xét về khía cạnh người chơi cần phải có thêm kiến thức về web3 để lựa chọn các tựa game tốt để chơi giữa biển game hiện nay.
Các tựa game truyền thống đem lại niềm vui thuần túy cho người chơi nhưng đối với các dự án web3 gaming lại có phần khác biệt khi tập trung vào một số khía cạnh:
- Decentralized (phi tập trung): các game hoạt động trên blockchain có tính bảo mật và minh bạch cao thay hoạt động trên một server tập trung như game truyền thống.
- Ownership và control: các tài sản trong game thuộc quyền sở hữu của người chơi, bạn có thể rao bán chúng và kiểm tra các lịch sử giao dịch vì chúng hoạt động trên blockchain. Đối với game truyền thống, các tài sản trong game không thể di chuyển ra bên ngoài để giao dịch và nếu server của game bị sập, các vật phẩm sẽ biến mất theo.
- Payment model: các tựa game trên web3 dùng cryptocurrencies và các digital assets để tạo ra mô hình kinh tế trong game, trao thưởng cho người chơi và chúng có thể có giá trị thật với người chơi. Trong khi đó các game truyền thống chỉ đi theo một số mô hình phổ biến purchase model, subscription hoặc in-game purchases.
- Game development: web3 game cần sự kết hợp giữa developers và players cho phép cộng đồng feedback để dự án phát triển tốt hơn. Với game truyền thống, thường được phát triển và quản lý bởi đội ngũ phát triển.
Nhiều ý kiến cho rằng web3 gaming sẽ thay đổi game truyền thống, trên thực tế thì đây là 2 thị trường khác nhau. Đối với game thủ họ luôn thích những trải nghiệm mới mẻ và web3 gaming có thể đem lại những thay đổi đáng kể mà phần lớn mọi người đang tìm kiếm, các game thủ truyền thống sẽ dịch chuyển sang web3 gaming nhưng không phải là tất cả. Đôi khi mọi người chỉ cần một tựa game đơn giản để tìm kiếm niềm vui và game truyền thống trong tình huống này sẽ đáp ứng nhanh hơn.
Cơn sóng của web3 gaming sẽ bắt đầu khi nào?
Web3 gaming sở hữu các đặc tính của thị trường crypto, với việc được đầu tư hàng chục tỷ $ và hàng nghìn dự án được deployed đã làm cho nhiều người nghĩ đến viễn cảnh một làn sóng tăng trưởng về giá lẫn người dùng cực lớn trong tương lai.
Vào giai đoạn 2020-2021 DeFi đã tăng trưởng tiếp đến là NFT, GameFi, DAO, AI,… và nhiều trend khác đã mở ra một cái nhìn mới hơn về thị trường cho nhiều nhà đầu tư, mọi người bắt đầu tin tưởng vào công nghệ blockchain phù hợp cho nhiều sản phẩm trong tương lai hơn và đối với các sản phẩm web3 sắp tới cũng tương tự. Sự tăng trưởng trong tương lai là chuyện chắc chắn sẽ diễn ra trong một vài năm kế hoặc có thể là năm nay.
Rất nhiều dự án đang phát triển ở chế độ “stealth mode” nên phần lớn mọi người sẽ không hình dung được thị trường đang đi nhanh cỡ nào. Tuy nhiên các vấn đề về kinh tế toàn cầu trong 2023 cũng tác động lớn đến ngành công nghiệp tiền kỹ thuật số, động lực tăng trưởng nhanh trong ngắn hạn sẽ không thể xảy ra nhưng nếu nhìn về nhiều năm sau thì có thể 2023 là thời điểm bắt đầu cho chu kỳ tăng trưởng của web3 gaming.
